czyli wszystkiego po trochu...
 
Wykorzystując materiały z Miechowskiego Kuferka należy powołać się na źródło: http://miechowski_kuferek.manifo.com/
dotyczy to także kopiowania i publikacji zdjęć.

Cmentarze i kwatery wojenne

CMENTARZ WOJENNY W RACŁAWICACH

Pogrzebani w mogile:

Armia austro-węgierska:
  1. Kratochwil Franz
  2. Pinitz Alois
  3. Slezak Paul
NN  - 16

Armia rosyjska:
  1. Niewiarowski Josef
  2. Wierchawiec Ilia
NN - 112

CMENTARZ WOJENNY
W SŁABOSZOWIE

MOGIŁA ŻOŁNIERZY
POLEGŁYCH
W I WOJNIE ŚWIATOWEJ
1914-1915
Spoczywa tu 25 żołnierzy armii
austro-węgierskiej, 18 rosyjskiej
i 4 nieznanej przynależności armijnej.
Pogrzebani w mogile:
  1. Paly (Patej) Gabor, A-W
  2. Bunin Michał, ROS.
NN ROS - 24
NN A-W - 8
NN i armia - 4
Dane ze strony http://grobywojenne.malopolska.uw.gov.pl/pl-PL/Home/Obiekt/2089 nie pokrywają się w pełni z informacją na mogile.
Symboliczny grób ofiar Katynia, mieszkańców gm. Słaboszów:

Ku czci ofiarom pomordowanych
w KATYNIU oficerom
      Wojska Polskiego
- KRZEMIŃSKI Józef
- GONCIK Karol
i wszystkich pomordowanych
z terenu gm. Słaboszów
28.09.2009 r.

CMENTARZ WOJENNY
W MIECHOWIE

W poszukiwaniu informacji o cmentarzu wojennym z okresu I wojny światowej w Miechowie udałem sie do archiwów w Spytkowicach i Kielcach. Odnalazłem tam trzy listy żołnierzy austro-węgierskich pochowanych na cmentarzu parafialnym w Miechowie. Ponadto udało mi się dotrzeć do nieznanego dotąd planu kwater rosyjskich miechowskiego cmentarza wojennego. Z planu tego wynika, że 476 poległych Rosjan zostało pogrzebanych w trzech zbiorowych mogiłach zlokalizowanych prawdopodobnie w sektorze, w ktorym obecnie znajdują się pochówki prawosławne i radzieckie. Teren ten był ogrodzony, a na mogiłach stały krzyże - patrz załączony szkic.
Kwatery poległych żołnierzy austro-węgierskich znajdowały się w sektorach nr 6 i 9 (wówczas w pobliżu zachodniego muru granicznego cmentarza), a także w rejonie południowego muru granicznego w pobliżu sektora 11 i 12 (szkic). 
Według polskiej listy z 1939 roku sektorze 6 i 9 pochowano do 1 listopada 1918 roku 124 poległych żołnierzy austro-węgierskich oraz 44 poległych rosyjskich oficerów.
Listy spytkowickie (1 i 2) zawierają wykazy pogrzebanych: pierwsza 134 żołnierzy austro-węgierskich, natomiast druga, sporządzona 10 grudnia 1916 roku w Miechowie przez Austriaków, 160 żołnierzy (w tym 13 NN) wraz z numeracją grobów. Nadmienić należy, że duża ilośc mogił była podpisana imieniem i nazwiskiem poległego żołnierza, a szkic pozwalał na identyfikację miejsc pochówku poszczególnych żołnierzy armii austro-węgierskiej. W 1923 roku do mogiły 88c złożono ekshumowane w lesie Strzyganiec szczątki 1 żołnierza austriackiegi, natomiast w 1924 roku do mogiły 88a przeniesiono szczątki 42 żołnierzy rosyjskich ekshumowanycyh w Szczepanowicach.
Mogiły żołnierzy rosyjskich zostały zlikwidowane prawdopodobnie jeszcze przed II wojną światową, natomiast austro-węgierskie już po wojnie. Należy wyrazić żal, że w tamtych czasach administrator cmentarza nie upamiętnił śmierci i miejsc pochówku kilkuset żołnierzy obu walczących stron nawet zwykłą tablicą informacyjną.
Do dnia dzisiejszego zachowała się jedynie mogiła lotników austriackich (którzy zginęli podczas pożaru/wybuchu na lotnisku polowym) pod ścianą południową cmentarza - ilość pochowanych tam żołnierzy nie jest znana. Prawdopodobnie przeniesiono tam także szczątki części żołnierzy austro-węgierskich podczas kopania grobów pod współczesne pochówki w okolicy muru ogrodzeniowego zachodniego (za czasów ks. proboszcza Wesołowskiego). Staraniem Towarzystwa Miłośników Odnowy Zabytków w Miechowie umieszczono na tej mogile tablicę pamiątkową.

Miechów - szkic przedstawiający orientacyjną lokalizację grobów żołnierzy austro-węgierskich.

Tablica pamiątkowa znajdująca się na kwaterze lotników austriackich.

"Grób bohaterów w Miechowie" - najprawdopodobniej zdjęcie wykonano w Miechowie-Charsznicy.

CMENTARZ WOJENNY W JAKSICACH

Szkic przedstawiający cmentarz wojenny w Jaksicach. Obecnie znajduje się tam pionowo ustawiona płyta z napisem w języku polskim:


CMENTARZ WOJENNY
PRAWNIE CHRONIONY
1914-1915
19 ŻOŁNIERZY POLEGŁYCH
W I WOJNIE ŚWIATOWEJ

Dojście do cmentarza możliwe jedynie po gruncie stanowiącym prywatną własność (grunt został sprzedany nabywcy wraz z cmentarzem). Niedaleko znajduje się stacja kolejowa Kamieńczyce. Pierwotnie cmentarz zajmował powierzchnię około 126 metrów kwadratowych, dziś zaledwie kilka.
Według wykazu znajdującego się w Spytkowicach na cmentarzu pogrzebano łącznie 15 żołnierzy, którzy zginęli w 1914 roku, z tego 9 austro-wegierskich (w tym 3 NN) i 6 rosyjskich (5 NN).

Znane są dane personalne 7 osób:
Armia austro-węgierska:
  1. Stanczik Maciej,
  2. Ulanik Michael,
  3. Woko Janusz,
  4. Wagal Johann,
  5. Chamajda Michael,
  6. Dercz Michael,
Armia rosyjska:
  1. Rozenfeld Max.

CMENTARZ WOJENNY
W SZCZEPANOWICACH GM. MIECHÓW

Szkic cmentarza wojennego w Szczepanowicach.
Pismo Wójta Gminy Miechów do starostwa w Miechowie z dnia 27 maja 1920 r. dotyczące cmentarzy wojennych w Jaksicach i Szczepanowicach.

Wynika z niego, że cmentarz w Jaksicach miał powierzchnię 126 m kwadratowych, wspólnych mogił było 3, pojedynczych 5; na jednym ze zbiorowych grobów był napis: "Hier ruht Ürter infanteristen" (Tu spoczywają żołnierze ... - w tym miejscu podano imiona i nazwiska wyżej wymienionych 7 żołnierzy. Ogrodzenie wokół cmentarza było częściowo zniszczone.
Cmentarz w Szczepanowicach (dziś już nie istnieje) miał powierzchnię 102 metrów kwadratowych i nie był ogrodzony. Współnych mogił było 2, pojenynczych 3, "mogiły znajdują się w należytym stanie, lecz tablic i napisów na tych mogiłach nie ma". Jak widać na zamieszczonym wyżej szkicu, cmentarz ten był położony bardzo blisko drogi Kraków-Warszawa.
Żeby nie było zbyt prosto - w listopadzie 1919 roku ten sam wójt pisał, że w Jaksicach było ogółem 9 mogił, natomiast w Szczepanowicach 10. Wydaje się jednak, że informacja z 1920 roku jest pewniejsza, ponieważ zawiera więcej szczegółów popartych dodatkowo szkicami.

CMENTARZ WOJENNY
W KSIĄŻU WIELKIM

Cmentarz wojenny w Książu Wielkim z I wojny światowej. W głębi kwatera z II wojny światowej..

Tablica na kwaterach z I wojny światowej.

Kwatery poległych w I i II wojnie światowej znajdują się przy ogrodzeniu, w zachodniej części cmentarza parafialnego.

Pogrzebani żołnierze (wg. J. Pałosza):

Armia austro-węgierska:
  1. Kreiczi Franz,
  2. Krejel Franz,
  3. Lanoc Josef,
  4. Pastor Johann,
  5. Sykora Franz,
  6. Szaba Janos,
  7. Szabo Johann.

Armia rosyjska:
  1. Tokariew Afanazi.



Poniżej zamieszczono wykaz żołnierzy niemieckich poległych koło Książa Wielkiego w czasie I wojny światowej. Zostali oni pogrzebani w niezidentyfikowanej kwaterze wojennej. 

Wykaz żołnierzy austro-węgierskich poległych pod Książem Wielkim. AN Kraków, O/Spytkowice, sygn. 29 272

CMENTARZ WOJENNY
W CHARSZNICY

Na podstawie tego zdjęcia wydano pocztówkę poświęconą 41  żołnierzom niemieckim, którzy zginęli w okolicach Charsznicy  (wówczas Stacja Miechów) dnia 3 listopada 1914 roku. Napisy na krzyżu - w tłumaczeniu Jerzego Malatyńskiego zamieszczone w książce "Miechów na dawnych pocztówkach" - brzmią następująco:

"Jeśli wróg nas tu znajdzie, niech pozwoli nam spoczywać w pokoju
Byliśmy kolejarzami i zrobilismy mu wiele kłopotu
Zablokowaliśmy mu drogę do niemieckiej ziemi
I nasz czyn potwierdziliśmy naszą śmiercią"

"Chociaż wrogowie przyszli i pozostawili nas w spokoju
My pognalismy ich znów na północ
Austriaccy kolejarze przygotowali pociąg na nowo
Znaleźli nasze groby i ozdobli je swoim żalem"

"Tu spoczywają w pokoju niemieccy i austriaccy wojownicy"

Mogiła znajduje się w pobliżu linii kolejowej Kielce-Katowice i ma formę niewielkiego pagórka usytuowanego na planie prostokąta. Początkowo na mogile znajdował się przedstawiony wyżej krzyż, w późniejszym czasie  zamontowano tablicę/tablice z imionami i nazwiskami  niemieckich żołnierzy, którzy zginęli podczas ekspolozji materiałów wybuchowych wywołanej zderzeniem pociągów. W piśmie z dnia 25 lutego 1928 roku podano, że "cmentarz wojskowy niemiecki mieści 3 groby, a mianowicie: grób ogólny mieszczący 40 osób z mogiłą u podnóża której - przy schodach wejściowych - znajdują się 2 groby z napisami 1) Lejtnant Herman Viczbej (Viebig?) i 2) Gefr. Eriel Meyer, 27/9.1914 r." Na szczycie mogiły znajdował się kamień z niemieckim napisem - Według J. Pałosza:  Den Heldentod fur Vaterland erlitten im schwereren Dienst am 3/11 1914. Tekst podany w piśmie z 1928 roku zawierał literówki, co można zobaczyć na zdjęciu poniżej.  Data na mogile u stóp kurhanu wskazywała, że gefr. Meyer zginął we wrześniu 1914 roku; być może był on żołnierzem armii austro-węgierskiej - mogłyby to potwierdzać słowa o "niemieckich i austriackich wojownikach" wypisane na krzyżu.
Wymiary cmentarza w 1928 r.: 23 m. x 14 m., wymiary mogiły 13 m. x 4 m.


Prawdopodobnie tablice które znajdowały się na kurhanie, zostały wykorzystane po II wojnie światowej do wzmocnienia ogrodzenia kościoła parafialnego w Uniejowie. Dziś (2018) na szczycie znajduje się współczesna tablica z informacją:

"Tu spoczywa czterdziestu jeden
żołnierzy armii niemieckiej,
którzy zginęli podczas katastrofy
kolejowej 3 listopada 1914 r."

Charsznica. Kurhan - mogiła żołnierzy niemieckich z I wojny światowej znajdująca się tuż przy torach kolejowych.

Charsznica. Tablica na zbiorowej mogile żołnierzy niemieckich.

Pismo z 1928 r. zawierające wykaz żołnierzy pogrzebanych w Charsznicy. AP Kielce UWK I, Sygn. 15195.

Pogrzebani w mogile żołnierze niemieccy:

  1. Andert Otto
  2. Auft Fritz
  3. Battler Johann
  4. Beinke Heinrich
  5. Biedermann Johann
  6. Bitlerf [Bitlauf] Richard
  7. Brod Konrad
  8. Buchholz Otto
  9. Buchholz Walter
  10. Everdimo Johann
  11. Genrath Josef
  12. Hahl [Hochl] Phillip
  13. Hempel Friedriech
  14. Hettrup Theodor
  15. John Johannes
  16. Karl Simon
  17. Klath Erich
  18. Krömer Robert
  19. Kuhfeld Friedrich
  20. Lehmann Paul
  21. Lindner [Linderer] Robert
  22. Meyer Eriel [Erich]
  23. Neuben Otto
  24. Nöske Hans
  25. Passoth Oswald
  26. Peterweich Hermann
  27. Pezald Otto
  28. Platz Peter
  29. Reisch Paul
  30. Sachmann Wilhelm
  31. Scheiter Peter
  32. Schirmer Hermann
  33. Schubert Robert
  34. Sens Gustav
  35. Spetto Otto
  36. Steimer [Steiner] Ernst
  37. Thiel Felix
  38. Tielitz Hermann
  39. Viebig Hermann
  40. Wenzel Wilhelm
  41. Windelbath Richard

CMENTARZ WOJENNY
W CHODOWIE

Kwatera w której pogrzebano 6 żołnierzy austro-węgierskich i 2 rosyjskich.

Pogrzebani w mogile:
  1. Kakot Johann A-W
  2. Kruba Ignac A-W
  3. Loćeska M. A-W
  4. Lopczak Andras A-W
  5. Richter Emil A-W
  6. Scholz Franz A-W
  7. Tauber Franz A-W

NN A-W - 1 os.
NN ROS - 2 os.

CMENTARZ WOJENNY
W TCZYCY

Pogrzebani w mogile:

NN A-W - 4 os.
NN ROS. - 11 os.
Źródła i materiały dotyczące cmentarzy wojenych:

Pałosz J., Śmiercią złączeni. O cmentarzach z I wojny światowej na terenach Królestwa Polskiego administrowanych przez Austro-Węgry.
Oettingen U.,  Cmentarze I wojny światowej w województwie kieleckim.
http://grobywojenne.malopolska.uw.gov.pl/pl-PL/Home/Obiekt/2055 - dostęp 1.11.2018 r.
Katalog żołnierzy pochowanych na cmentarzu wojennym w Miechowie,10 grudzień 1916 r., AP Kraków, o/Spytkowice, KP Miechów, sygn. 29/272/6 i 8,
Wykaz żołnierzy i jeńców poległych lub zmarłych przed 1 listopada 1918 r., AP Kielce, UWK I, sygn. 15203, 1939 r.
http://grobywojenne.malopolska.uw.gov.pl/ - dostęp 7.01.2021 r.
 
Kreator stron internetowych - przetestuj